Chất lượng xăng dầu kém đang là yếu tố bị nghi vấn là nguyên nhân gây nên các vụ cháy nổ xe gần đây, và lỗi này chủ yếu được khoanh lại ở các đại lý kinh doanh. Đó là nội dung thảo luận chính tại buổi làm việc giữa các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu và bộ Công thương, ngày 16.2, tại Hà Nội.

Đại diện của tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), đầu mối chiếm đến 52% thị phần, cho biết, hiện nay hệ thống các đại lý xăng dầu chưa vận hành theo đúng nghị định 84/NĐ-CP, mà quy định mỗi đại lý, tổng đại lý chỉ được ký hợp đồng với một thương nhân. Tuy nhiên, trên thực tế, các đại lý có thể ký với rất nhiều đầu mối, bằng đủ mọi cách, mà doanh nghiệp đầu mối không kiểm soát được. Do đó, khi xăng dầu đã nằm trong kho, cửa hàng của các đại lý rồi thì không thể phân định được xăng dầu của đầu mối nào để xác định trách nhiệm. Trong khi các đầu mối chỉ biết ký hợp đồng và kiểm soát theo khả năng thì các đại lý có thể lách: một ông chủ có thể lập ra vài công ty để ký hợp đồng với các đầu mối khác nhau.

Về phía mình, Petrolimex cho biết, tập đoàn này đã có hơn mười văn bản chỉ đạo và liên tục lấy mẫu kiểm tra. “Dù hợp đồng có quy trình lấy mẫu, bàn giao chất lượng nhưng các đại lý vẫn có nhiều cách để gian lận”.

Khẳng định chất lượng xăng dầu được đảm bảo ở các doanh nghiệp đầu mối, đại diện của tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil) nhấn mạnh, cần xem xét khâu xuất từ kho đến các tổng đại lý và đại lý. Đại diện của tổng công ty Thương mại kỹ thuật và đầu tư (Petec) than rằng, không thể quản lý được tới 13.000 đại lý, cửa hàng xăng dầu. Nếu đầu mối này chấm dứt hợp đồng với đại lý thì họ sẽ ký ngay với các đầu mối khác.

Phân bua về “tội” không đảm bảo chất lượng xăng dầu, đại diện của công ty Nam Việt nói, bình quân chi phí mỗi lít xăng là 600 đồng, nhưng do lãi suất ngân hàng thay đổi, tỷ giá ngoại tệ biến động cùng đủ các khoản chi khác như lương nhân công, khấu hao… nên chi phí của các đại lý thường bị đội lên. Hơn nữa, doanh nghiệp đầu mối chiết khấu cho khách hàng ít nên các đại lý, tổng đại lý phải tìm mọi cách để có lợi nhuận. “Đây là nguyên nhân căn bản dẫn đến chất lượng xăng dầu kém. Nếu không thẳng thắn nhìn nhận mà chỉ tập trung vào cơ chế thì sẽ khó giải quyết tận gốc rễ vấn đề”, đại diện doanh nghiệp này nói.

Còn đại diện của Petrolimex cho rằng, “với cơ chế kinh doanh xăng dầu, với đầu tư đại lý như hiện nay, các đại lý không có nhiều lợi nhuận cho nên chỉ còn cách gian lận, tìm mọi cách bù đắp chi phí mà họ đã bỏ ra”.

Đại diện của Nam Việt đề xuất cho phép chi phí lưu thông đối với xăng dầu cao hơn, đảm bảo để các cửa hàng, đại lý, tổng đại lý có lợi nhuận ít nhất trên mức lãi suất bình quân. Mặt khác, cũng cần có giải pháp mang tính đột phá để triệt tận gốc các đại lý cố tình gian lận.

Đại diện Petec đề nghị Nhà nước nên cấm bán xăng di động, vì nếu tiếp tục duy trì thì đương nhiên xăng tiếp tục bị pha.

Theo cục Quản lý thị trường, để giải quyết tổng thể vấn đề chất lượng xăng dầu cần có khảo sát đánh giá chi tiết quá trình kinh doanh xăng dầu, từ khâu nhập khẩu cho tới khi xăng đến tay người tiêu dùng. Và hơn hết, khi xử lý phải triệt để, đủ sức răn đe.

Theo ông Vũ Văn Quyền, vụ trưởng vụ Thị trường trong nước (bộ Công thương), hiện bộ này đang xem xét, xử lý đề nghị tăng mức hoa hồng cho các đại lý đồng thời tăng cường kiểm tra, kiểm soát tại doanh nghiệp để hạn chế tình trạng gian lận.

Hiện Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ ngành tổng kết nghị định 84. Bộ trưởng bộ Công thương đã có công văn lấy năm 2012 là năm kiểm soát về chất lượng xăng dầu, đồng thời sẽ nghiên cứu cùng cục Hoá chất trong việc kiểm tra chất phụ gia để “thời gian tới lập lại trật tự trong kinh doanh xăng dầu”.

Kết luận vấn đề, thứ trưởng bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa khẳng định, cần tăng xử phạt các đại lý đăng ký với nhiều đầu mối cũng như tăng hình thức xử lý vi phạm. Bộ sẽ giao vụ Thị trường trong nước phối hợp với các bộ ngành liên quan quản lý chặt đầu mối nhập hoá chất để pha vào xăng dầu. Bà Thoa cũng yêu cầu các doanh nghiệp phải rà soát lại công tác quản lý của mình, chịu trách nhiệm về các đại lý của mình, bởi “chúng ta kinh doanh mặt hàng có điều kiện nên phải chịu trách nhiệm”. Bà Thoa một lần nữa khẳng định, trách nhiệm từ khâu nhập khẩu đến tay người tiêu dùng thuộc về các đầu mối. Tới đây, bộ sẽ thành lập tổ công tác kiểm tra, các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm cuối cùng về chất lượng xăng dầu. Doanh nghiệp nào vi phạm, ngoài biện pháp xử lý hành chính sẽ bị công bố tên để người dân biết.

Theo Thiên Bình